Türkçe Adı: Dağ Cılıbıtı
İngilizce Adı: Eurasian Dotterel
Bilimsel Adı: Charadrius morinellus

Görülme: Transit Göçmen


20-24 cm 57-64 cm 86-142 gr

(1)

Yayılışı: Ülkemizde doğu ve Güneydoğu Anadolu hariç diğer bölgelerde kayıtları mevcuttur. Kuzey Britanya'dan İskandinavya ve Kuzey Sibirya'ya ve Chukotsky Yarımadası'na kadar Kuzey Avrasya'nın Arktik tundrasında ürer. Ayrıca Kuzeydoğu Kazakistan ve Kuzeybatı Çin'de, Sibirya'ya ve Kuzey Moğolistan'dan Güneydoğu Rusya'ya. Pireneler, Alpler, Karpatlar gibi diğer bölgelerde ve Avrupa'nın tümünde, Kafkaslarda ve ayrıca Kuzeybatı Alaska'da bulunurlar. Kuzey Afrika ve Orta Doğu'da Batı İran'a kadar kışlarlar. Tanımlanması ve Fiziksel Özellikleri: Boyu 20-24 cm, kanat açıklığı: 57-64 cm ve ağırlıkları erkek 86-116 g – dişi 100-142 gramdır. Üreme giysisini giyen dişi daha parlak tüylere sahiptir ve erkeklerden biraz daha büyüktür. Beyazımsı benekli koyu kahverengi alnı vardır. Taç ve ense koyu kahverengidir. Gözün üstünden uzanan ve ensede bir "V" ile birleşen uzun, geniş, beyaz bir üst kirpik görebiliriz. Gaganın başladığı yer ve kulak örtüleri siyahımsıdır. Ancak yüzün kenarları, çenesi ve boğazı beyazdır. Üst kısımlar, özellikle kürek kemiği ve tertiallerde dar, donuk kızıl renkli kenarları olan koyu grimsi renktedir. Üst kanatta, dış birincil uçuş tüylerinde açık beyaz tüylere sahiptir. Alt kısımlarda boyun ve üst göğüs gri, bazen ince çizgili kahverengimsidir. Gri üst göğüs, aşağıda dar siyahımsı bir çizgiyle sınırlanmıştır ve daha sonra altta düzensiz koyu bir çizgiyle sınırlanmış düzgün beyaz bir göğüs bandı vardır. Üst göbek ve yanlar derin kestane renginde, orta göbek ise siyahtır. Kuyruk altı örtüleri beyazdır. Kanat altında, örtüler ve kanat çukuru donuk soluk grimsidir. Üreme döneminde erkek benzer bir desenlere sahiptir. Ancak tüy rengi daha mattır. Göğüs bandı dişilere göre daha az keskindir. Taç hafifçe çizgilidir ve daha soluk görünür. Göğüs daha kahverengi ve göbekte daha az siyah vardır. Gaga ince ve oldukça kısadır. Alt çenenin tabanı bazen yeşilimsi veya grimsi olmakla birlikte genellikle siyahtır. Gözler koyu kahverengidir. Bacaklar ve ayaklar donuk sarı ila sarımsı kahverengidir. Üreme yapmayan yetişkin üst kısım tüyleri devetüyü-kahverengi saçaklı ile çok daha donuktur. Beyaz çizgi, soluk gri-kahverengi göğüste daha az belirgindir. Karın beyaz. Kafasında siyah yoktur. Alın çok çizgilidir ve üst tüy beyaz yerine çoğunlukla kahverengimsi devetüyüdür. Yavru kışın yetişkine benzer. Ancak üst kısımlarda, tüyler daha koyu kahverengidir ve daha parlak devetüyü saçakları vardır. Boyun ve göğüs soluk tarçın ve benekli kahverengidir. Alt kısımlar devetüyü renge sahiptir. Kuluçka süreleri 24-28 gündür. Yılda 1 defa kuluçkaya yatarlar. Yuvaya 3 yumurta bırakırlar. Tüylenme ve uçuşa elverişli hale gelme süreleri 26-31 gün civarında sürer. Maksimum 12 yıl yaş civarı yaşarlar. Habitat: Düz veya hafif eğimli taşlı tundralarda, dağ sırtlarında ve platolarda seyrek, çim, yosun ve liken gibi çıplak kayaların serpiştirildiği kısa bitki örtüsünde ürer. Arctic tundra ve Arctic-alpin tundra bölgesinde ürer ve özellikle suya yakın değildir. Pireneler'de 2720 metre yüksekliğe kadar kayıtlara geçmiştir. Geçiş sırasında kısa bitki örtüsü, fundalık ve sürülmüş tarlalarla açık tepeler ve dağ zirvelerinde sık sık görülür. Kışlama alanları daha az bilinir. Ancak yarı çöl ve kuru, taşlık veya çalılık bozkırlarda ve sürülmüş tarım arazilerinde sıkça görülür. Kuzey Afrika'da 1600 metre yüksekliğe kadar görülebilir. Beslenme: Esas olarak böcekler ve salyangoz, solucan ve kabuklu deniz hayvanları dahil olmak üzere küçük omurgasızlarla beslenir. Böcek diyeti, Coleopteralar, Dipteranlar, kelebek ve güve larvaları, çekirge, cırcır böcekleri, karıncalar ve örümcekleri içerir. Ayrıca yapraklar, çiçekler, tohumlar ve meyveler gibi bitki materyallerini de tüketir. Yavrular genellikle yumuşak gövdeli avları yerler. Koş ve dur tekniğiyle beslenirler. Ancak bazen yerde ayak titremesini de kullanır. Hem gündüz hem de gece beslenirler.

Koruma Durumu :
IUCNBernCitesMAKOSB
LC Ek-II - - Ek-III
* Kod Açıklamaları > * Hazırlayanlar: Ali Ragıp Eraslan, Sercan Bilgin