Türkçe Adı: Kara Akbaba
İngilizce Adı: Cinereous Vulture
Bilimsel Adı: Aegypius monachus

Görülme: Yıl Boyu


95-115 cm 250-290 cm 6-11 kg

(4)

Yayılışı: Özellikle İber Yarımadası (İspanya ve Portekiz), Balkanlar, Yunanistan ve Türkiye'de bulunurlar. Avrupa'nın diğer bölgelerinde daha da nadir olarak görülebilirler. Orta Asya'da yaygın olarak bulunurlar. Türkmenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Moğolistan gibi ülkelerde yoğunlaşmışlardır. Ayrıca Kafkasya, İran, Hindistan ve Pakistan gibi bölgelerde de dağılım gösterebilirler. Orta Doğu'da da yaşarlar. İsrail, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Irak gibi ülkelerde görülebilirler. Kuzey Afrika'da bazı bölgelerde mevcuttur. Özellikle Fas, Cezayir ve Tunus gibi ülkelerde bulunurlar. Tanımlanması ve Fiziksel Özellikleri: Kara akbabalar, yetişkin olarak genellikle 95 ila 115 cm boyunda olurlar. Yetişkin olarak yaklaşık 6 ila 11 kg arasında değişen bir ağırlığa sahiptirler. Dişiler genellikle erkeklerden biraz daha hafif olabilir. Kanat açıklığı oldukça etkileyicidir ve genellikle 250 ila 290 cm arasında değişebilir. Kara akbabaların tüyleri oldukça yoğun ve kalındır. Bu yoğun tüy yapısı, vücutlarını soğuktan ve dış etkenlerden korur. Tüyler, su geçirmez bir örtü oluşturacak şekilde sıkıca bir araya gelir ve rüzgarı engeller. Kanatlarında bulunan tüyler, süzülme yeteneklerini artırırken, vücut tüyleri de izolasyon sağlar. Tüy renkleri genellikle koyu kahverengi veya siyahtır. Baş ve boyun bölgesindeki tüyler genellikle daha solgun bir renge sahip olabilir. Genç bireylerin tüyleri daha kahverengi ve çizgili olabilirken, yetişkinlerin tüyleri daha homojen ve siyah bir renge sahiptir. Kara akbabaların yüz bölgesi çıplaktır ve tüysüz bir deriyle kaplıdır. Bu deri, besin temizleme sırasında temizliklerini kolaylaştırır. Yüzdeki deri genellikle gri veya pembe tonlarda olabilir. Kara akbabalar, tüylerini temiz tutmak için tüy bakımı yaparlar. Tüylerini tırmıklayarak temizler ve düzenlerler. Ayrıca güneş banyosu yaparak tüylerini güneş ışığına maruz bırakırlar. Bu, tüylerindeki parazitleri öldürmeye yardımcı olur ve tüylerin sağlıklı kalmasını sağlar. Kara akbabaların tüy yapısı ve renkleri, türün adaptasyonlarına ve çevreleriyle olan etkileşimlerine uyum sağlamıştır. Bu tüy yapısı, akbabaların doğal yaşam alanlarında hayatta kalmasına ve avcılardan korunmasına yardımcı olur. Kara akbabalar, eşler arasında uzun süreli bağlar kurarlar. Eşler genellikle ömür boyu birlikte kalır ve her yıl aynı eşle yeniden üremeye çalışırlar. Kuluçka sürecinde eşler arasındaki işbirliği önemlidir. Kara akbabalar, büyük ve sağlam yuvalar yaparlar. Yuvalarını genellikle kayalık yamaçlarda, ağaç tepelerinde veya kaya oluşumlarında inşa ederler. Yuvalar büyük dallar, çalılar, otlar ve çöplerden oluşan bir platform şeklinde olabilir. Yuva inşası genellikle erkek tarafından yapılır ve dişi de ona yardım eder. Dişi kara akbaba genellikle bir seferde tek bir yumurta bırakır. Yumurtlama genellikle ilkbaharda gerçekleşir. Yumurtlama sonrası kuluçka süreci başlar ve genellikle 53-60 gün sürer. Dişi ve erkek arasında kuluçka görevlerini paylaşırlar ve sırayla yumurtaların üzerinde otururlar. Yumurtadan çıkan yavru kara akbabalar, doğduktan sonra güçlenene kadar yuvada kalırlar. Her iki ebeveyn de yavruların beslenmesi ve korunması konusunda işbirliği yapar. Yavrular, yaklaşık 3 ila 4 ay süren bir süzülme eğitimi alarak uçmayı öğrenirler. Bu süre zarfında ebeveynler tarafından yiyecek sağlanır ve yetiştirilirler. Habitat: Yüksek rakımlı dağlık bölgeleri tercih ederler. Kayalık vadiler, sarp yamaçlar, uçurumlar ve dağlık ormanlar gibi alanlarda yaşamayı severler. Bu tür habitatlar, kara akbabaların yükseklikten süzülerek avlanma ve geniş alanları gözetleme yeteneklerini kullanmalarını kolaylaştırır. Genellikle açık araziye sahip bölgelerde bulunurlar. Bu, uçabilecekleri ve yiyecek kaynaklarını gözetleyebilecekleri geniş açık alanlar anlamına gelir. Tarım arazileri, otlaklar, yaylalar ve bozkırlar gibi alanlar, kara akbabaların habitat tercihlerine uygun olabilir. İnsan faaliyetlerinin yoğun olmadığı ve ulaşılması zor bölgelerde bulunur. İnsan etkisinin az olduğu ormanlık bölgeler, koruma alanları ve doğal parklar, kara akbabaların yaşam alanlarının korunmasına yardımcı olabilir. Kara akbabalar için yiyecek kaynakları da önemlidir. Bu nedenle, leşlerin bulunduğu bölgelerde yaşamayı tercih ederler. Leşler, avcılar veya doğal nedenlerle ölen hayvanlar olabilir. Bu tür yiyecek kaynaklarının bol olduğu bölgelerde kara akbabaların popülasyonu daha yoğun olabilir. Beslenme: Kara akbabalar, özellikle büyük memelilerin ve bazen kuşların ölülerini tüketir. Bu ölü hayvanlar, doğal nedenlerle ölmüş olabileceği gibi, avcılar tarafından öldürülmüş de olabilir. Kara akbabaların güçlü gagaları ve sert midesi, leşlerdeki dokuları parçalayarak sindirebilmelerini sağlar. Kara akbabalar, karınca kolonilerinin yakınındaki bölgelerde karınca larvalarını da besin olarak kullanabilir. Karınca kolonilerini rahatsız ederek karınca larvalarını ortaya çıkarır ve onları tüketir. Bu, kara akbabaların alternatif bir besin kaynağı olarak başvurabilecekleri bir stratejidir. Hastalıklı veya zehirli etlerle beslenme yeteneklerine sahiptir. Bu, çürümüş veya zehirli hayvanların etlerini tüketerek çevreyi temizleme ve hastalıkların yayılmasını engelleme önemli bir ekosistem hizmetidir. Sıcak iklimlerde yaşayan akbabalar, su kaynaklarına yakın bölgeleri tercih ederler ve su içme ihtiyaçlarını gidermek için bu kaynaklardan yararlanırlar.

Koruma Durumu :
IUCNBernCitesMAKOSB
NT Ek-II Ek-II - Ek-III
* Kod Açıklamaları > * Hazırlayanlar: Ali Ragıp Eraslan, Sercan Bilgin